1 czerwca (sobota)

1. 09.15-09.30

   Przywitanie i wprowadzenie do konferencji

SESJA I: Terapia skoncentrowana na współczuciu – obecny stan wiedzy i różne zastosowania

2. 09.30-10.15

   Terapia skoncentrowana na współczuciu (Compassion Focused Therapy - CFT) model biopsychospołeczny – w poszukiwaniu różnych doświadczeń bezpieczeństwa

   Terapia skoncentrowana na współczuciu (CFT) jest zakorzeniona w opartym na ewolucji, biopsychospołecznym modelu, który pozwala na zrozumienie naszych procesów afektywnych i motywacyjnych. Model ten pozwala zrozumieć ludzki umysł oraz przyjąć prospołeczną perspektywę. Współczucie w tym podejściu rozumiane jest jako produkt naszego ewolucyjnego dziedzictwa, który ma wspierać nas we wzajemnym przetrwaniu. Podczas wykładu odniesiemy się do ewolucyjnego dziedzictwa, z którego korzystamy w procesie terapeutycznym i trenerskim. Z ewolucyjnej perspektyw skupimy się też na wyjaśnieniu różnic między wykrywaniem zagrożeń i reagowaniem na nie, bezpieczeństwem fizycznym (ang. safety) i poszukiwaniem bezpieczeństwa (ang. safey seeking), bezpieczeństwem emocjonalnym (ang. safeness) oraz ich społecznymi i pozaspołecznymi funkcjami i formami. Te doświadczenia wykorzystują różne systemy monitorowania za pośrednictwem różnych systemów psychofizjologicznych Odniesiemy się tym samym do psychoterapeutycznych implikacji w związku z różnicami pomiędzy tymi różnymi stanami i doświadczeniami.

   dr Julia E. Wahl
3. 10.20-11.20

   Praca kliniczna z osobami starszymi z wykorzystaniem Terapii Skoncentrowanej na Współczuciu – radość i wyzwania!

   Starzenie się jest jednym z największych problemów zdrowotnych i społecznych naszych czasów i przewiduje się, że będzie rosnąć w przyszłości. Szacuje się, że do 2030 r. 28,8 proc. ludności Polski będzie w wieku powyżej 60 lat, a do 2050 r. ta grupa wiekowa będzie stanowić około 40 proc. populacji (Światowa Organizacja Zdrowia, 2023). Ten wykład rozpocznie się od zastanowienia się nad koncepcją starzenia się i tym, jak jest ona „utrzymywana w umyśle” społeczeństwa, w naszej rodzinie i w naszych własnych umysłach. Zastanowimy się nad ejdżyzmem i nad tym, dlaczego może to mieć znaczenie w naszej praktyce klinicznej. Zastanowimy się również, w jaki sposób współczucie przecina się ze starzeniem się i jakie ma znaczenie dla takich kwestii, jak niepełnosprawność, samotność i dobre samopoczucie psychiczne. Poszukamy odpowiedzi na pytanie, dlaczego powinniśmy uznać CFT za odpowiednią interwencję terapeutyczną dla osób starszych. Omawiając kliniczne przykłady terapii CFT, którą dr Rebecca Poz prowadziła z osobami indywidualnymi, parami i grupami, zastanowimy się nad zaletami bycia osobą starszą korzystającą z CFT oraz mocnymi stronami, jakie osoby starsze wnoszą do CFT, a także dostosowaniami, które możemy potrzebować jako terapeuci, aby zmaksymalizować dostępność i sukces terapii. Na koniec powrócimy do punktu wyjścia: co każdy z nas może zrobić, aby wnieść współczucie dla starzenia się.

   dr Rebecca Poz
4. 11.25–12.25

   Czy potrzebujemy współczucia w edukacji? Przegląd zagadnień, rozwiązania skoncentrowane na współczuciu i przyszłość

   Dobre samopoczucie i utrzymanie nauczycieli w zawodzie jest kluczową kwestią, przed którą stoją szkoły na całym świecie, wraz z innymi tematami takimi, jak stres, zachowanie uczniów, kultura rywalizacji w odniesieniu do wdrażanych polityk i praktyk. Problemy z dobrym samopoczuciem są podobnie obserwowane również w przypadku uczniów, a trudności ze zdrowiem psychicznym rosną, zwłaszcza po przejściu z edukacji podstawowej do średniej. Ten wzrost problemów ze zdrowiem psychicznym został zaostrzony przez COVID-19. Zajmując się tymi problemami związanymi z retencją i słabym zdrowiem psychicznym pracowników/uczniów, od 2016 r. wprowadzamy do sektora edukacji programy nauczania oparte na współczuciu. W tym wystąpieniu omówione zostaną powody, dla których sektor edukacji znajduje się w kryzysie i dlaczego podejście oparte na współczuciu oferuje obietnicę rozwiązania tego problemu. Następnie omówimy nasze programy nauczania i dotychczasowe ustalenia. Obejmuje to sposób, w jaki nasze doskonalenie zawodowe nauczycieli poprawia zarówno psychologiczne, jak i fizjologiczne samopoczucie i może chronić przed wypaleniem zawodowym; sposób, w jaki nasze programy nauczania dla uczniów mogą chronić przed zwiększonym lękiem, poprawiać regulację emocji i poprawiać prospołeczność – wreszcie sposób, w jaki nasze programy nauczania FE (dalsza edukacja) / HE (szkolnictwo wyższe) poprawiają współpracę i poczucie integracji. Następnie przedstawione zostaną nasze cele oraz propozycje dla rządu / decydentów politycznych, aby sektory edukacji mogły przejść od kryzysu do rozkwitu.

   prof. Frances Maratos
5. 12.30–13.45

   Terapia skoncentrowana na współczuciu: badanie ewoluujących procesów i zmian stanu mózgu

   Ważne! Ten wykład jest przeznaczony dla osób, które są zainteresowane poznaniem podejścia współczucia w obszarze stanów mózgu oraz tego, w jaki sposób są one zakorzenione w nauce ewolucyjnej i stosowane w przypadku trudności klinicznych.

   Terapia skoncentrowana na współczuciu (CFT) jest zakorzeniona w opartym na ewolucji, biopsychospołecznym podejściu do zrozumienia pochodzenia naszych funkcji umysłowych. Bada sposób, w jaki motywy, emocje, kompetencje poznawcze i zachowania są źródłem trudności ze zdrowiem psychicznym. Wykład ten zbada również, w jaki sposób CFT jest zakorzenione w podejściu do stanów mózgu. Stany mózgu reprezentują wzorce różnych, wzajemnie oddziałujących funkcji biopsychospołecznych, takich jak: uwaga, motywacja, emocje, myślenie i zachowanie. Współczucie może kierować nimi wszystkimi, na przykład współczującą uwagą, współczującą motywacją, współczującym zachowaniem itp. Podczas wykładu omówiony zostanie proces terapeutyczny mający na celu zmianę stanów mózgu, ułatwienie stanów mózgu skoncentrowanych na współczuciu, które mają duży wpływ na przetwarzanie zagrożeń i samopoczucie psychiczne.

   prof. Paul Gilbert
6. 13.45–14.15

   Przerwa kawowa

7. 14.15–15.05

   Rywalizujący indywidualizm i pęknięta społeczność ucząca się, czy współczucie, przynależność i osiągnięcia?

   Profesor pedagogiki skoncentrowanej na współczuciu, Theo Gilbert, koncentruje się na nauczaniu i uczeniu się praktycznych mikroumiejętności poznawczych współczucia podczas spotkań dyskusyjnych skoncentrowanych na zadaniach, zespołach studenckich / pracy grupowej. Te umiejętności komunikacyjne są odpowiednie do zdobycia punktów na prawie każdym programie studiów, ponieważ współczucie wyewoluowało w mózgu nie jako emocja (bez względu na to, jakie emocje mogą mu towarzyszyć), lecz jako psychobiologiczna motywacja m.in. do zauważania niepokoju lub niekorzystnej sytuacji, a następnie podejmowania mądrych działań, aby temu zapobiec lub zmniejszyć skutki (Compassionate Mind Foundation). Pierwszy element wymaga uważnej czujności i analizy sytuacyjnej, drugi zaś wymaga mądrego podejmowania decyzji. Żaden z nich nie wymaga emocji. Jak więc werbalne i niewerbalne mikroumiejętności współczującej komunikacji w pracy zespołowej/grupowej uczniów faktycznie wyglądają w (niećwiczonym) działaniu? I w jaki sposób taka ocena zmniejsza obciążenie personelu, zadowala zewnętrznych egzaminatorów z różnych dyscyplin i zaspokaja często zgłaszane przez pracodawców potrzeby w zakresie umiejętności zespołowych i komunikacyjnych absolwentów? Dlaczego inteligentne współczucie inicjuje i przyspiesza bezpieczeństwo psychologiczne (myślenie na głos) w pracy grupowej/zespołowej, generuje zgłaszany przez studentów wpływ na ich poczucie przynależności, a także eliminuje luki w przyznawaniu nagród? W miarę jak coraz więcej uniwersytetów wykorzystuje zbieżne zestawy dowodów do włączenia „pedagogiki współczucia” do swoich pięcioletnich instytucjonalnych planów strategicznych, prof. Theo Gilbert pokaże w bardzo praktyczny sposób, jak wykorzystać autentyczną praktykę oceniania do demontażu destrukcyjnych rodzajów konkurencyjnego indywidualizmu, na którym tak marnotrawnie opiera się szkolnictwo wyższe.

   prof. Theo Gilbert
8. 15.10–16.00

   Kultywowanie współczucia dla pozytywnych emocji

   Terapia Skoncentrowana na Współczuciu (CFT) nie ma na celu regulacji negatywnych emocji, ale równowagę emocjonalną. Z natury emocje są złożone i wzajemnie powiązane. Pozytywne i negatywne emocje często współistnieją i wpływają na siebie nawzajem. Na przykład doświadczanie miłości może sprawić, że ktoś będzie podatny na uczucie smutku, jeśli ta miłość zostanie utracona lub nieodwzajemniona. Podobnie uczucie dumy może czasami prowadzić do wstydu, jeśli czyjeś działania lub osiągnięcia są kwestionowane. Unikanie pozytywnych emocji może być równie ważne w terapii, jak unikanie negatywnych emocji. Wystawianie się na szereg emocji, zarówno pozytywnych, jak i negatywnych, może budować odporność emocjonalną. Ucząc się poruszać i akceptować pełne spektrum emocji, jednostki stają się lepiej przygotowane do radzenia sobie z życiowymi wyzwaniami i niepowodzeniami. Tak jak jednostki mogą być samokrytyczne lub samooceniające w chwilach niepokoju, mogą również zmagać się z samoakceptacją i życzliwością wobec siebie, gdy doświadczają pozytywnych emocji. Kultywowanie współczucia dla samego siebie w chwilach radości, szczęścia lub osiągnięć może zwiększyć zdolność do pełnego doświadczania i delektowania się tymi pozytywnymi emocjami bez poczucia winy lub zwątpienia w siebie. To naturalne, że zazdrość lub porównywanie się pojawiają się, gdy jesteśmy świadkami sukcesów lub szczęścia innych. Kultywowanie współczucia wobec pozytywnych emocji innych obejmuje świętowanie ich sukcesów, wczuwanie się w ich radość i wspieranie prawdziwego szczęścia dla nich, nie pozwalając zazdrości lub urazie przyćmić relacji. Współczucie jest kluczowym elementem budowania i utrzymywania zdrowych relacji. Wyrażając współczucie dla pozytywnych emocji innych, jednostki pogłębiają swoje więzi, wzmacniają sieci wsparcia społecznego i przyczyniają się do tworzenia bardziej empatycznej i opiekuńczej społeczności. Ćwiczenia CFT mogą być wykorzystywane do kultywowania współczucia dla pozytywnych emocji. Przyjmowanie pozytywnych emocji wymaga wrażliwości i otwartości, co może również sprawić, że osoby będą bardziej podatne na doświadczanie negatywnych emocji. Jednak kultywowanie współczucia dla pozytywnych emocji może pomóc we wspieraniu sojuszu terapeutycznego, odporności i wsparcia społecznego poza gabinetem terapeutycznym.

   dr Isabelle Leboeuf
9. 16.05–16.35

   Współczujący umysł w pracy z lękiem w nurcie poznawczo-behawioralnym

   Lęk w naturalny sposób pojawia się w różnego rodzaju codziennych sytuacjach. Często jednak jest to emocja nieakceptowana społecznie. Sposób, w jaki postrzegamy własny lęk i związane z nim reakcje fizjologiczne może nam pomagać w jego regulacji lub prowadzić do jeszcze większego nasilenia. Szczególnie jeśli odczuwanie lęku wiąże się również ze wstydem i poczuciem nieadekwatności. Główne metody pracy z lękiem w psychoterapii poznawczo-behawioralnej to restrukturyzacja poznawcza i reatrybucja behawioralna związana z ekspozycją. Często jednak techniki te są trudne do wprowadzenia, szczególnie kiedy lęk wiąże się z wysokim poziomem wstydu oraz silną tendencją do unikania trudnych doświadczeń. Prezentacja ma na celu pokazanie, w jaki sposób podejście skoncentrowane na współczuciu może być pomocne w pracy z osobami zmagającymi się z zaburzeniami lękowymi.

   dr Anna Orłowska

SESJA II: Poza współczuciem

10. 16.40–17.40

    Uważność społeczna: od samoregulacji do bezpieczeństwa psychicznego

    Pojawienie praktyki kontemplacyjnej jako terapii i interwencji „samopomocowej” stworzyło podatny grunt dla zmian społecznych w krytycznym momencie naszej ludzkiej historii. Ten wykład wyjaśnia, dlaczego musimy połączyć uważność z uczeniem się społecznym, aby wykorzystać tę okazję w zróżnicowanym i przemijającym kontekście społecznym. W ten sposób uważność społeczna ujawnia przemijającą naturę jaźni i uwalnia zbiorową inteligencję umysłu grupowego w podzielonym świecie.

    Mark Leonard

2 czerwca (niedziela)

SESJA I: Badania nad współczuciem i pokrewnymi tematami

1. 09.30–10.00

   Emocjonalne i neuronalne efekty zastosowania terapii skoncentrowanej na współczuciu

   Na wykładzie omówione zostaną wyniki najnowszych badań dotyczących procesów afektywnych towarzyszących terapii skoncentrowanej na współczuciu ze szczególnym uwzględnieniem ich neuronalnych i psychofizjologicznych korelatów. Uczestnicy wykładu będą mieli także okazję zapoznać się z badaniami skuteczności zastosowania technik wyobrażeniowych CFT oraz efektów jakie techniki te pozwalają osiągnąć w obszarze doświadczeń emocjonalnych i związanych z nimi treści poznawczych. W tym kontekście przedstawione zostaną również wyniki badań własnych dotyczących efektów technik wyobrażeniowych w obszarze przekonań i doświadczeń emocjonalnych związanych z krytyką i porażką.

   prof. Jarosław Michałowski
2. 10.00–10.30

   Rola współczucia w procesie radzenia sobie ze stresem w sytuacji trudnych doświadczeń życiowych. Analiza ilościowa i jakościowa

   Celem badania było określenie związków między współczuciem a radzeniem sobie ze stresem w sytuacjach krytycznych wydarzeń życiowych. Sytuacje takie definiuje się jako znaczące emocjonalnie wydarzenia dotyczące ważnych spraw w życiu jednostki, radzenie sobie z którymi wymaga znacznego zaangażowania zasobów. W badaniu sprawdzano rolę strategii zmagania się ze stresem oraz poznawczych strategii regulacji emocji. Uczestnicy opowiadali o ośmiu wybranych przez siebie ważnych wydarzeniach ze swojego życia, w tym o punkcie zwrotnym, wyzwaniu życiowym, wydarzeniu związanym z porażką oraz o najtrudniejszym doświadczeniu z ostatnich 12 miesięcy. Wyniki analizy ilościowej danych z pierwszego etapu badania (kwestionariusze) wskazują na pozytywny związek współczucia z aktywnym radzeniem sobie ze stresem, pozytywną reinterpretacją zdarzenia oraz korzystaniem ze wsparcia społecznego. Co ciekawe i wymagające dalszych badań, wyniki wskazują także na pozytywną korelację współczucia ze strategiami regulacji emocji opartymi na ruminacji. Okazało się również, że poszczególne składowe współczucia (współczucie dla innych, współczucie dla samego siebie, współczucie od innych) w przypadku niektórych strategii regulacji emocji wydają się pełnić odmienne funkcje – np. poczucie winy odczuwane w procesie radzenia sobie ze stresem wiąże się negatywnie ze współczuciem dla innych, a pozytywnie z wrażliwością na współczucie od innych. Wyniki analiz jakościowych wywiadów z drugiego etapu badania wskazują na to, że różnice w poziomie współczucia wiązały się z tym, w jaki sposób uczestnicy badania konstruowali narracje dotyczące ich trudnych doświadczeń. Osoby o wyższym poziomie współczucia znacząco częściej posługiwały się motywem wspólnotowości, a nieco częściej również motywem sprawczości. Analiza tematyczna treści wywiadów wskazała też na różnice w zakresie tego, na co w opowieściach o krytycznych wydarzeniach życiowych zwracają uwagę osoby różniące poziomem współczucia. Wyniki badania analizowane z zastosowaniem zarówno metod ilościowych jak i jakościowych potwierdzają zatem ważną adaptacyjną rolę współczucia w procesie radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Pewne specyficzne dla poszczególnych składowych współczucia różnice w tym zakresie wydają się mieć ważne znaczenie praktyczne.

   dr Mateusz Zatorski
   dr Mariusz Zięba
3. 10.35–11.20

   Trening współczucia sposobem na promowanie zdrowszych relacji w trudnych kontekstach

   Pomimo obszernej literatury wykazującej korzyści płynące ze współczucia dla zdrowia fizycznego i psychicznego, a także wyników badań w kontekście społecznym, niewiele badań koncentrowało się na wpływie współczucia w trudnych kontekstach, takich jak interakcje z nielubianymi osobami lub podczas konfliktów. W tym wystąpieniu przedstawię, w jaki sposób współczucie może odgrywać kluczową rolę w konfliktach, omawiając wyniki zarówno na poziomie interpersonalnym, jak i międzygrupowym. Ponadto przedstawione zostaną różne mechanizmy, dzięki którym współczucie może ułatwiać konstruktywne relacje.

   dr Patricia Cernadas Curotto
4. 10.25–11.55

   Empatia i współczucie - czym są i po co nam one? Czy możemy je wyćwiczyć?

   Empatia i współczucie to terminy bardzo dobrze znane praktykom jak i teoretykom związanym z psychologią. Ze względu na ich popularność, warto wiedzieć, co najnowsze badania mówią nam o tych społecznych stanach emocjonalnych. W moim wystąpieniu przedstawię aktualny stan wiedzy na ich temat a także przegląd narzędzi używanych w badaniach nad nimi. Zastanowię czy i jak można je trenować oraz czy technologia może się do tego przydać? Dla zainteresowanych wirtualną rzeczywistością przedstawię kilka przykładów zastosowania VR-u do wzmacniania i badania empatii i współczucia.

   Gabriela Górska

SESJA II: Poza współczuciem

5. 12.00–13.00

   Kluczowa rola zrównoważenia: Dlaczego rozróżnienie między mądrym rozróżnieniem a niezdrowym osądem ma fundamentalne znaczenie dla naszego przetrwania?

   Równowaga katalizuje wzajemne przetrwanie i rozwój poprzez konstruktywne relacje, współpracę, odporność, empatię i zaufanie. Integracja zrównoważenia zwiększa indywidualny dobrostan i wspiera zbiorowy postęp w kierunku zrównoważonego przetrwania i znaczącego wzrostu. Równowaga napędza transformacyjne działania przeciwko systemowym nierównościom poprzez wspieranie zrównoważonego podejmowania decyzji, empatii, dialogu, współpracy, rozpoznawania uprzedzeń, rzecznictwa, reform instytucjonalnych i rozwoju osobistego. Przyjęcie równowagi umożliwia jednostkom i społecznościom tworzenie bardziej sprawiedliwego i równego społeczeństwa.

   dr Joey Weber
6. 13.00–13.25

   Przerwa kawowa

SESJA III: Terapia skoncentrowana na współczuciu – obecny stan wiedzy i różne zastosowania (cd.)

7. 13.25–14.00

   Relacja terapeutyczna w terapii skoncentrowanej na współczuciu

   dr Hannah Gilbert
8. 14.05–14.45

   Terapia skoncentrowana na współczuciu w kontekście pracy z rodziną

   Agnieszka Wołyńska
9. 14.50–15.30

   Doświadczenia z prowadzenia treningów współczucia

   Dlaczego kobiety wybierają trening współczucia? Co jest największym oczekiwaniem, a co wyzwaniem podczas zajęć? Jak energia grupy wpływa na rozwój współczucia? Przedstawię trudności z którymi mierzą się kobiety podczas kursu oraz sposoby radzenia sobie z nimi. Wskażę tematy, które „otwierają ranę” i potrzebują bezpośredniego użycia systemu kojenia. Przytoczę pomysły uczestniczek na kontynuowanie praktyki uważnego współczucia po zakończeniu kursu.

   Dorota Wojtczak
10. 15.35–16.15

    Współczucie w działaniu – o zmianie społecznej w praktyce. Tworzenie zrównoważonych relacji w procesie pomagania – perspektywa polityki społecznej

    Olimpia Piłat-Pawlak
11. 16.20–17.00

    Myślenie systemowe i narzędzia terapii narracyjnej w CFT

    Wystąpienie skupi się na dwóch kwestiach: czy i jak możliwe jest łączenie myślenia systemowego i wykorzystywanie narzędzi narracyjnych w CFT; jak łączenie tych trzech perspektyw na poziomie teoretycznym, może przełożyć się na praktykowanie psychoterapii? Przyjmując perspektywę systemową, czy szerzej konstruktywistyczną, psychoterapia staje w obliczu wielowersyjnego świata, w którym jednostki są zawsze autopojetyczne, czyli operacyjnie zamknięte. CFT może pomagać w tworzeniu opowieści o współistnieniu i (współ)tworzeniu społeczności. To tworzenie opowieści o odzyskiwaniu łączności, która zdaje się być niezbędna do budowania zdrowia psychicznego.

    dr Syma Al-Azab-Malinowska
12. 17.05–17.25

    Podsumowanie i zakończenie konferencji

    dr Julia E. Wahl
    prof. Jarosław Michałowski