Centrum Kulturowych Badań Technologii
Instytutu Nauk Humanistycznych
Centrum kieruje dr hab., prof. Uniwersytetu SWPS Mirosław Filiciak – medioznawca, dyrektor Instytutu Nauk Humanistycznych Uniwersytetu SWPS, naukowo zajmujący się wpływem mediów cyfrowych na uczestnictwo w kulturze.
Cele badawcze
Zespół centrum prowadzi badania technologii z perspektywy kulturowej. Interesują nas badania współczesnych mediów i badania historyczne, skoncentrowane na praktykach społecznych oraz ich technologicznych uwarunkowaniach. Zakres prowadzonych analiz obejmuje także narracje budowane wokół technologii. Członkowie zespołu mają doświadczenie w prowadzeniu badań z użyciem szerokiej palety metodologii i narzędzi badawczych, w tym rozwiązań informatycznych wpisujących się w paradygmat analityki kulturowej.
Nasz
zespół
Projekty
naukowe
Ambicją zespołu jest budowanie obecności Centrum w międzynarodowych sieciach i projektach badawczych. Centrum ma także pełnić rolę badawczego zaplecza dla zapisanej w strategii Instytutu Nauk Humanistycznych i Wydziału Nauk Humanistycznych transformacji dydaktyki w kierunku szerszego wykorzystywania narzędzi cyfrowych i szerszego włączania do programów studiów tematyki związanej z usieciowionymi technologiami cyfrowymi.
Podążając za smartfonem: Etnografia nowych miejskich kultur usieciowionych jednostek
W 2010 r. prof. Mirosław Filiciak wraz ze swoim zespołem opublikował raport „Młodzi i media” odnoszący się do wykorzystywania nowych technologii przez młodych Polaków. Pokazał w jaki sposób splotły się one ze wszystkimi aspektami codziennego życia młodych dorosłych, w tym z aktywnościami takimi jak: realizowanie pasji, nauka, archiwizacja wspomnień, a także przyjaźnie i romantyczne relacje. Dziesięć lat później rozpoczęto realizację projektu, którego celem była aktualizacja zebranych wcześniej danych (w kontekście szybko zmieniających się technologii) oraz wprowadzenie istotnych korekt metodologicznych. Ostatnia dekada w kontekście mediów i korzystania z sieci, koncentrowała się nie tylko na tym, w jaki sposób ludzie wykorzystują swoje urządzenia, ale także – jak urządzenia wydobywają dane na temat swoich użytkowników i jak wpływa to na ich życie. Naukowcy chcieli udokumentować wpływ smartfonów zarówno na sferę prywatną, jak i publiczną życia badanych.
Masowe wydarzenia sportu elektronicznego w Polsce i w Hongkongu
Projekt obejmuje badanie współczesnych masowych wydarzeń e-sportowych w Polsce i Hong Kongu w ich dwóch podstawowych aspektach: widowiskowo-ludycznym oraz medialno-partycypacyjnym. Pierwszy skupia się na analizie publicznie dostępnych wydarzeń e-sportowych, takich jak turnieje i zawody o randze ponadlokalnej. Celem tej części projektu jest opis, analiza i interpretacja problematyki związanej z wymiarem ludycznym i społecznościowym dużych wydarzeń e-sportowych, ze szczególnym uwzględnieniem badań widowni, zwyczajów i praktyk pojawiających się w kontekście tak zorganizowanych wydarzeń. W drugiej części projektu wydarzenie e-sportowe badane będzie w wymiarze medialno-partycypacyjnym, skupiającym się na analizie cyfrowych platform strumieniowania danych–- głównie Twitch.tv, która zarówno na rynku hongkońskim, jak i polskim jest monopolistą. Przykładami masowych wydarzeń e-sportowych w Polsce mogą być turnieje z cylku Intel Extreme Masters, w Hongkongu zaś – imprezy powiązane z niedawno oddanym do użytku, największym w Azji kompleksem e-sportowym w Mong Kok. Wychodząc od klasycznej kulturoznawczej refleksji na temat zabawy i jej form (opisywanych przez badaczy takich jak Johan Huizinga czy Roger Caillois) i przechodząc do zorientowanej gro- i medioznawczo analizy platform, projekt ma na celu zbadanie wzajemnego przenikania się aspektu technologicznego i ludycznego w wydarzeniu e-sportowym.
Raporty
Zapoznaj się z najnowszymi raportami z badań przygotowanymi przez naukowczynie i naukowców z naszego Centrum.
Popkulturowe wizje AI. Analiza narracji na temat sztucznej inteligencji w filmach i serialach sci-fi
Podstawą do rozważań w niniejszym projekcie było rozbudowane badanie jakościowe, oparte na analizie filmów sci-fi, a także reprezentatywne badanie ilościowe. Pierwsze składało się z dwóch elementów: systematycznej analizy filmów i kodowania zaobserwowanych wątków w oparciu o przyjętą wcześniej strukturę, która była odpowiedzią na brief Wikimediów, oraz wydobywania ukrytych metafor metodą Zaltmana, komplementarnego do części filmowej. Drugie, ilościowe badanie, zrealizowane zostało przez firmę badawczą Ipsos w maju 2023 roku na reprezentatywnej próbie 1008 Polaków i Polek metodą CAPI (Computer Assisted Personal Interview).
Niniejszy projekt badawczy powstał dzięki skrupulatnej analizie, jaką studenci i studentki School of Ideas na Uniwersytecie SWPS przeprowadzili między październikiem 2022 roku a styczniem 2023 roku. Podstawowym źródłem danych były filmy i seriale science fiction, w których technologia – czy też, mówiąc precyzyjniej, sztuczna inteligencja – pełniła istotną rolę w fabule.
Raport został zrealizowany na zlecenie Wikimedia pod kierunkiem dr. Kuby Piwowara Z Uniwersytetu SWPS.
